Πολλές φορές πίσω από τη λάμψη των γιορτών, υπάρχει η τραγική στιγμή της καταστροφής.
Του Γιάννη Σταμούλη
Φώτα, στολισμός, χαρά, αργίες, λαμπερές μέρες, φωτεινές νύχτες. Οι ημέρες των εορτών που δίνουν μια διαφορετική διάσταση στην καθημερινότητα, που αλλάζουν διάθεση και όψη στο γύρω μας.
Για τους ανθρώπους που αυτές τις μέρες βρίσκονται στο "καθήκον" που εργάζονται,σαφώς και έχουν λεχθεί και λέγονται πολλά. Άλλωστε πλέον το θέμα είναι από τα αγαπημένα των media, μιας και έχει την "συμπάθεια" της κοινής γνώμης... "οι άνθρωποι που εργάζονται όταν οι πολλοί εορτάζουν".
Και σε αυτούς βέβαια συμπεριλαμβάνονται, εκτός από τους " ενστόλους" και όλοι οι εργαζόμενοι της εστίασης, τουρισμού, παροχών υπηρεσίας, μεταφορών κλπ.
Και βέβαια όλοι οι εργαζόμενοι τις μέρες των εορτών, περνούν μια μικρή μελαγχολία, η οποία στη ροή της απασχόλησης, αλλά και της αποκατάστασης μετά το σχόλασμα, απορροφάται.
Στον τομέα της παροχής υπηρεσιών πολιτικής προστασίας, τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Οι Πυροσβέστες, Αστυνομικοί, Λιμενικοί, στρατιωτικοί, Διασώστες, αλλά και το ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, έρχονται πολλές φορές και αυτές τις μέρες με το φρικιαστικό πρόσωπο της καταστροφής και κυρίως με τις συνέπειές της. Ο θάνατος, ο τραυματισμός, η καταστροφή της περιουσίας, η θλίψη, η οδύνη, ο τρόμος.
Και αυτές τις λαμπερές μέρες, πίσω από τα πολύχρωμα φώτα των πόλεων, τους στολισμούς και τα χαμόγελα των συνεστιάσεων έρχονται σε επαφή με τον όλεθρο, τον πόνο της απώλειας και την αγωνία της διάσωσης.
Τις μέρες αυτές τις γιορτινές, το αίσθημα του εργαζόμενου των φορέων αυτών είναι ακόμα πιο περίπλοκο, πιο έντονο. Η εναλλαγή από την κατάσταση της φωτεινής και εορταστικής μέρας, στην σκοτεινή και τρομακτική συνθήκη ενός δύσκολου περιστατικού, είναι μια περίπλοκη κατάσταση, που απαιτεί πέρα από τον επαγγελματισμό και την ψυχική ευρωστία και μόνωση.
Άλλωστε το συναίσθημα που αντιμετωπίζει το προσωπικό έκτακτης ανάγκης είναι συγκλονιστικό, ανεξάρτητα της εορταστικής περιόδου.
Ο χειρισμός περιστατικού, που ενέχει την απώλεια ζωής, γίνεται υπό συνθήκες έντασης έως και έντονου στρες.
Η αιφνίδια έκθεση στον κίνδυνο, η επαφή με την βιαιότητα του θανάτου, η θέα του πτώματος, ο πόνος των επιζώντων - οικείων, η πίεση του χρόνου, η ευθύνη για την διαχείριση του περιστατικού, διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερα βεβαρημένο περιβάλλον.
Εργασιακό περιβάλλον που ανάλογα με το βαθμό "μόνωσης" του καθενός, προκαλεί συναισθηματική φόρτιση, ελαφριά ή βαρύτερη, έως και μετατραυματικό στρες.( 1)
Μελέτες σε επαγγελματίες διάσωσης
αναφέρουν αυξημένα ποσοστά καρδιαγγειακών επεισοδίων, υψηλότερα ποσοστά διαζυγίων, αυξημένα επίπεδα
αλκοολισμού και αυτοκτονιών σε σχέση με τον υπόλοιπο
πληθυσμό, καθώς αρκετές φορές χάνουν
τον έλεγχο των συναισθημάτων τους. Επίσης τα συμπεράσματα των μελετών αυτών επιβεβαιώνουν ότι οι «πρώτοι ανταποκρινόμενοι» σε συμβάντα
(πυροσβέστες, πληρώματα ασθενοφόρων και αστυνομικοί) είναι «ομάδες υψηλής
επικινδυνότητας» ψυχολογικών επιπτώσεων.(2)
Παρά το λαμπερό κλίμα των εορτών δυστυχώς πάντα η καταστροφή ανατρέπει αυτήν ακριβώς την ασφάλεια και εμπιστοσύνη που έχει ο άνθρωπος στον εαυτό του και στον κόσμο που τον περιβάλλει. Το καταστροφικό γεγονός σφραγίζει ανεξίτηλα την ψυχή των ανθρώπων που το βιώνουν και συνταράσσει τα θεμέλια της κοινωνίας που πλήττει.(3)
Πηγές
(1)Διαχείριση κρίσεων από μαζικές καταστροφές - ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις. Ν.Διαμαντής Γ.Σταμούλης.
(2)Διαταραχή μετατραυματικού stress σε
πυροσβέστες και πληρώματα ασθενοφόρων
μετά από μαζικές απώλειες υγείας Φ. Κατσαβούνη,
Ε. Μπεμπέτσος
(3)Εισήγηση πρόεδρου του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης
Ε.Βελέντζα-Ζυρούδη