Του ε.α. Αντιστρατήγου Π.Σ. Γιάννη Σταμούλη
Η Ισπανία, φέτος πλήττεται και αυτή από τον πύρινο όλεθρο των δασικών πυρκαγιών. Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Σύστημα Πληροφοριών για τις Δασικές Πυρκαγιές (EFFIS) εκτιμάται ότι η έκταση που κάηκε ανέρχεται σε σχεδόν 60.000 εκτάρια σε λιγότερο από οκτώ μήνες.
Από την 1η Ιουνίου, 27 άτομα έχουν συλληφθεί και 83 έχουν ερευνηθεί ως ύποπτοι για δασικές πυρκαγιές, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το Υπουργείο Εσωτερικών.
Από την τελευταία έκθεση του Γραφείου του Γενικού Εισαγγελέα προκύπτει ότι, κατά μέσο όρο, τα τελευταία έξι χρόνια, το 24% του συνόλου των πυρκαγιών που διερευνήθηκαν για πιθανές ποινικές συνέπειες ξεκίνησε σκόπιμα. Η πλειονότητα αυτών, 68,79%, οφειλόταν σε αμέλεια. Σύμφωνα με την οργάνωση WWF, ο αριθμός αυτός είναι πολύ μεγαλύτερος (53%), καθότι περιλαμβάνονται και οι με πρόθεση πυρκαγιές για παράνομη καύση γεωργικών προϊόντων.
Σύμφωνα με την Amalia del Valle, εκπρόσωπο της Υπηρεσίας Προστασίας της Φύσης (Seprona) της Πολιτοφυλακής, οι εκ προθέσεως εμπρηστές έχουν πλήρη επίγνωση των πράξεων τους, «Πρόκειται για άτομα που έχουν ένα σχέδιο που μπορούν να προετοιμάσουν πολύ νωρίτερα και επιδιώκουν κέρδος, είτε οικονομικό, επαγγελματικό, είτε ακόμα και εκδίκηση, επειδή, για παράδειγμα, έχουν κακή σχέση με έναν γείτονα».
Από τα στοιχεία της Εισαγγελίας Περιβάλλοντος, προκύπτει επίσης ένα ποσοστό 4% των σκόπιμων πυρκαγιών συνδέονται με ψυχικές διαταραχές, όπως η πυρομανία. Αυτό την κατατάσσει στην τέταρτη θέση στη λίστα με τις πιθανές αιτίες δασικών πυρκαγιών στην Ισπανία, πίσω από την αμέλεια, την παράνομη καύση γεωργικών προϊόντων και την εκδίκηση ή τις κοινωνικές συγκρούσεις.
Για τους διαταραγμένους εμπρηστές, η ψυχίατρος Marina Romero González,το Νοσοκομείο Vithas Málaga, σημειώνει: "Η πράξη του εμπρησμού και η παρακολούθηση των συνεπειών της πυρκαγιάς είναι ευχάριστο για τους εμπρηστές. Νιώθουν γοητευμένοι και περίεργοι για τη φωτιά και όλα όσα την περιβάλλουν. Δηλαδή, την ένταση πριν από το άναμμα της φωτιάς, την ανακούφιση μετά το άναμμα, το αίσθημα ευεξίας που προέρχεται από την παρατήρηση των καταστροφικών της επιπτώσεων...Οι άνθρωποι αυτοί, επισημαίνει η ψυχίατρος,, είναι πιθανό ως παιδιά να μην τους δίδαξαν πώς να διαχειρίζονται τον θυμό και την απογοήτευση. Σε κάθε περίπτωση επίσης υπάρχουν διαφορές μεταξύ του δόλιου εμπρηστή και του διαταραγμένου εμπρηστή. Ο δεύτερος (π.χ. ο πυρομανής) έχει ψυχική διαταραχή, καθότι δεν μπορεί να ελέγξει την ακαταμάχητή του παρόρμησή του, για να ξεκινήσει μια φωτιά με μοναδικό σκοπό την απόλαυση. Ο πρώτος, ενεργούν με προμελέτη και επιθυμία για κέρδος»
Μια άλλη επιστήμονας της ψυχικής υγείας, η Alba Fernández Zamora, ψυχολόγος στο Sanitas, υποστηρίζει ότι οι εμπρηστές «τείνουν να είναι άτομα με έλλειψη ενσυναίσθησης που μπορεί να δυσκολεύονται να κατανοήσουν ή να ταυτιστούν με τον πόνο που προκαλείται». Είναι επίσης σύνηθες «να έχουν δίψα για δύναμη ή έλεγχο. Επομένως, η πράξη του να ανάβουν μια φωτιά και να την παρακολουθούν να εξαπλώνεται μπορεί να προσφέρει μια αίσθηση κυριαρχίας... Οι εμπρηστές δεν επιδιώκουν υλικό κέρδος, εκδίκηση ή βλάβη. Οι πράξεις τους καθοδηγούνται από μια ψυχαναγκαστική ανάγκη να ανάψουν φωτιές. Οι εμπρηστές, από την άλλη πλευρά, μπορεί να έχουν διάφορα κίνητρα για να ξεκινήσουν φωτιές, όπως οικονομικό κέρδος, εκδίκηση, να βλάψουν άλλους ή να προσελκύσουν την προσοχή. Οι εμπρηστές καθοδηγούνται από θλίψη ή θυμό. Οι εμπρηστές απλώς αισθάνονται μια αίσθηση έκστασης μπροστά στη φωτιά».
Παρόμοιες είναι οι διαπιστώσεις του Carlos Losada, εκπρόσωπου της Ισπανικής Εταιρείας Κλινικής Ψυχιατρικής (SEPC), ο οποίος επισημαίνει ότι είναι συνηθισμένο λάθος η εξίσωση ενός πυρομανούς με έναν εμπρηστή. «Η πυρομανία είναι μια ψυχική διαταραχή με κακό έλεγχο των παρορμήσεων, παρόμοια με την πιο γνωστή κλεπτομανία και τον εθισμό στον τζόγο», επισημαίνει. Οι εμπρηστές, είναι άτομα που βάζουν φωτιά από κακία ή επιθυμία για κέρδος. «Αυτό που χαρακτηρίζει έναν πυρομανή είναι η γοητεία του με τη φωτιά, η επιθυμία να δει τις φλόγες και η ανακούφιση που νιώθει όταν το πετυχαίνει», εξηγεί. «Είναι σαν αυτό που συμβαίνει σε οποιονδήποτε από εμάς όταν χρειάζεται να φάμε επειδή δεν έχουμε φάει εδώ και πολύ καιρό», προσθέτει.
Αναφορικά με το προφίλ του διαταραγμένου εμπρηστή, είναι πολύπλοκο που υποφέρει από ορισμένες απογοητεύσεις στην επαγγελματική και προσωπική του ζωή. Σύμφωνα με τον Μανουέλ Ολίβα, ψυχολόγο στο Κέντρο Κλινικής Ψυχολογίας ο διαταραγμένος εμπρηστής «παρουσιάζει μια διαταραχή που φαίνεται να ξεκινά στην εφηβεία και τείνει να γίνει χρόνια. Είναι πιο διαδεδομένη στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Αυτά τα άτομα συνήθως δυσκολεύονται να ενταχθούν κοινωνικά και μπορεί να έχουν υποστεί δύσκολες συνθήκες στην παιδική ηλικία, όπως εγκατάλειψη, τραύμα ή κακοποίηση. Το επίπεδο απασχόλησής τους τείνει να είναι χαμηλό και από την παιδική ηλικία έχουν την τάση να έχουν διασπαστικές συμπεριφορές όπως κακοποίηση ζώων και βανδαλισμό. Από πολύ μικρή ηλικία, δυσκολεύονται να ελέγξουν τις παρορμήσεις τους»
Πηγές