ΤΟ ΣΦΟΔΡΟ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ ΑΠΟ ΤΑ ΚΑΙΡΙΚΑ ΦΙΑΝΟΜΕΝΑ.Η επικινδυνότητα των συνεπειών των κλιματικών αλλαγών στην τρωτότητα και ασφάλεια των σύγχρονων κοινωνιών


Στο μικρό αυτό βιβλιαράκι, το 2015 περιέγραφα συνοπτικά τις εφιαλτικές απειλές  στην πολιτική προστασία των σύγχρονων κοινωνιών, εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής.

Στον επίλογο σημείωνα:  

"Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό είναι ότι τα καταστροφικά φαινόμενα πλέον, έχουν αυξήσει την επικινδυνότητα της καθημερινότητας καθότι πλέον πλήττεται σοβαρά ο ίδιος ο πυρήνας του κοινωνικού παγκόσμιου ιστού. Στην ουσία πρόκειται για μια μεγάλη απειλή σύγκρουσης του μεταβαλλόμενου φυσικού περιβάλλοντος με το κοινωνικοοικονομικό σύστημα που έχει δημιουργήσει ο ανθρώπινος πολιτισμός. Το ακραίο της εκδήλωσης των φυσικών καταστροφών, τα τελευταία χρόνια, έδειξαν ότι η οργάνωση των συστημάτων διαχείρισης και αντιμετώπισης κινδύνων και καταστροφών είναι ανεπαρκή και αναποτελεσματικά. 

Τα αποτελέσματα είναι τραγικά, τόσο σε ανθρώπινες ζωές, όσο και σε υλικές ζημιές. Θα πρέπει εδώ να επισημανθεί ότι απέναντι σε αυτή την καταστροφική μανία της φύσης, οι συνέπειες είναι εξίσου οδυνηρές τόσο σε αστικές όσο και υπαίθριες περιοχές. Βέβαια οι πιο φτωχές και περιθωριοποιημένες κοινότητες υφίστανται βαρύτερα το χτύπημα, καθότι οι άνθρωποι τους έχουν να αντιμετωπίσουν μαζί και τα καθημερινά τους προβλήματα, αυτά που έχουν σχέση με τη διαβίωση και την εργασία. 

Η άμυνα των κοινωνιών έγκειται στην οργάνωση με όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο, ενός μηχανισμού πολιτικής προστασίας που να προετοιμάζει να αποκρούει και να αποκαθιστά όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερα τα αποτελέσματα των καταστροφών. Η προσπάθεια αυτή είναι ιδιαίτερα επίπονη καθ ότι απαιτείται μια διαρκή προσαρμογή στο είδος και το εύρος των απειλών σε συνδυασμό και με την μορφή και την πολυπλοκότητα των προς προστασία κοινωνιών. 

Το εύρος της εκδήλωσης των ακραίων καιρικών φαινομένων δημιουργεί την ανάγκη για γρήγορες αλλαγές στην μέχρι τώρα σχεδίαση της αντιμετώπισης τους και επιτάσσουν γρήγορη προσαρμογή αναφορικά με πολιτικές, πρακτικές και προγράμματα που μπορούν να μετριάσουν τις ζημίες. Δυστυχώς πάντα θα υπάρχει η δυσκολία, στο ότι οι διαχειριστές των καταστροφών θα πρέπει να αποφασίζουν σε αυτές τις περιπτώσεις γρήγορα, παίρνοντας πολλές φορές δύσκολες αποφάσεις, βασισμένες σε ανεπαρκή στοιχεία και ξεπερασμένα μοντέλα. 

Το σύνολο των λειτουργιών και δράσεων τη διοίκησης γενικά, συνεισφέρει στην ορθότερη διαχείριση των κινδύνων που προέρχονται από τη κλιματική αλλαγή. Υπάρχουν, βεβαίως, και όρια στις δυνατότητες προσαρμογής στη κλιματική αλλαγή. Αυτά τα όρια μπορεί να είναι φυσικά και οικολογικά, πράγμα που σημαίνει ότι μέρος των συνεπειών είναι αναπόφευκτο να συμβούν. Ακόμη, υπάρχουν τεχνολογικά, οικονομικά προβλήματα που καθιστούν αδύνατες επιλογές που ίσως υπάρχουν σε θεωρητικό επίπεδο. 
Η κλιματική αλλαγή και τα προβλήματα που επιφέρει στον πλανήτη μας, έχουν πλέον δεσπόζουσα θέση στις προτεραιότητες της παγκόσμιας κοινότητας. Η Ο κίνδυνος δασικών μεγαπυρκαγιών αυξάνεται, καθώς μεγεθύνονται και οι περίοδοι υψηλού κινδύνου. Επίσης, οι προβλέψεις για μεταβολές στις βροχοπτώσεις θα επιδεινώσουν τις ξηρασίες, με επιπτώσεις στην επιβίωση των δασικών συστημάτων. Ο συνδυασμός των υψηλότερων θερμοκρασιών και της μείωσης της μέσης βροχόπτωσης, αυξάνει το κίνδυνο εμφάνισης ξηρασίας και κυμάτων καύσωνα. Τα κύματα καύσωνα θα χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη σφοδρότητα, θα συμβάλλουν στην αύξηση του φωτοχημικού νέφους και στην αύξηση του κινδύνου για ότι αυτό συνεπάγεται στην ίδια την ανθρώπινη υγεία. Ταυτόχρονα με την λειψυδρία και το φαινόμενο της ερημοποίησης, αυξάνεται ο κίνδυνος και για πλημμύρες. 

Η αναμενόμενη μεγαλύτερη ένταση των βροχοπτώσεων και πλημμυρικών φαινομένων, ακόμη και για περιοχές στις οποίες θα υπάρξει μείωση της μέσης βροχόπτωσης, δημιουργεί εκρηκτικό μείγμα καθότι συνδυάζεται και με άλλους παράγοντες, όπως η αστικοποίηση και οι αλλαγές στην κάλυψη από βλάστηση. 

Οι μεγάλες και σύνθετες συνιστώσες που συγκροτούν την κλιματική αλλαγή αντιμετωπίζονται με συγκροτημένες δράσεις εθνικής στρατηγικής, στενά βέβαια συνδεδεμένες με αντίστοιχες διεθνείς, καθότι οι καταστροφές δεν αναγνωρίζουν σύνορα. 

Κεντρικό σημείο δεν μπορεί να είναι άλλο από τη συλλογική δράση και τον συντονισμό των δράσεων των εμπλεκόμενων φορέων και υπηρεσιών, δημόσιου και ιδιωτικού τομέα. Σε αυτό τον τομέα ειδικό ρόλο θα πρέπει να έχει η ευρύτερη κοινωνία των πολιτών. 

Πολίτες ενεργοί, το εθελοντικό κίνημα θα πρέπει να αποτελούν ουσιαστικό πυλώνα του διαχειριστικού συστήματος. Κατευθυντήρια αρχή του σχεδιασμού πρέπει να είναι η προληπτική δράση. 

Εξαιτίας της πολυπλοκότητας του ζητήματος της κλιματικής αλλαγής, τα κέντρα λήψης των αποφάσεων πρέπει να έχουν έναν διαρκή δίαυλο επικοινωνίας με την επιστημονική κοινότητα που αναλύει το φαινόμενο και προτείνει λύσεις και η επιστημονική γνώση να γίνει η βασικότερη παράμετρος στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων.