Των Γιάννη Σταμούλη και Νίκου Διαμαντή
Προέδρου και Επίτιμου Προέδρου της Ένωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος
Οι μέρες μας συγκροτούν όπως γράφει ο Υποστράτηγος ε.α Δημ Μπάκας μια
"εποχή με λιγότερο «ηρωισμό», αλλά με περισσότερο «έξυπνο εγωισμό», που οφείλει να αυτοπεριορίζεται, ώστε με συνετό επιχειρείν να οδηγείται από τη θυσιαστική ηθική προς μια «ανώδυνη ηθική». Την ηθική του καλώς εννοούμενου συμφέροντος.Από τον «αφηρημένο ανθρωπισμό» του απρόσωπου καθήκοντος περάσαμε στον εφαρμοσμένο ανθρωπισμό. Προτάσσεται μια νέας μορφής ανθρωπινότητα, καθόσον προκλήθηκε ένα αγεφύρωτο χάσμα ανάμεσα στο καθήκον και το συμφέρον."
Και σε αυτήν όμως την εποχή, με αυτά τα χαρακτηριστικά, συνεχίζεται ακόμα σε "πείσμα των καιρών" να υπάρχουν ΕΚΕΙΝΟΙ που συνεχίζουν να συναισθάνονται βαθιά την προσωπική ευθύνη, να συναισθάνονται συνειδητά την υποχρέωση να εκτελούν το "καθήκον" τους με τέτοιο τρόπο που σε στιγμές πράγματι οριακές, να ξεπερνούν τον ίδιο τους τον εαυτό και να μετατρέπονται από λειτουργοί σε ΗΡΩΕΣ.
Εκτελούν ένα Καθήκον που είναι υποχρέωση και δικαίωμα.
Υποχρέωση να πράξει κάποιος κάτι ως πολίτης, ως λειτουργός, ως ηθικό πρόσωπο ή ως μέλος ομάδας κοινών ηθικών αρχών και πεποιθήσεων π.χ Θρησκεία.Δικαίωμα είναι η εξουσία που πηγάζει από το καθήκον για κάτι. Όπως να προστατέψει ή να σεβαστεί π.χ. τα δικαιώματα των άλλων, της προσωπικής ασφάλειας κλπ.
Σε αυτήν την εποχή με αυτά τα χαρακτηριστικά και για αυτούς τους ΗΡΩΕΣ, αυτός ο "εφαρμοσμένος ανθρωπισμός" , ακόμα και την πιο οδυνηρή της ίδιας της θυσίας τους, επιτρέπει σε κάποιους να προσπαθούν να κερδίσουν το δεκάλεπτο της δημοσιότητας της ζωής τους, ασχημονώντας και λογοβιοπραγώντας πάνω στην ίδια την καθ αυτή ιερή πράξη της θυσίας πάνω στο καθήκον.
Το τελευταίο που διατυπώθηκε ήταν ο εμβαπτισμός της τελευταίας θυσίας των μαχητών μας σε "εργατικό ατύχημα".
Είναι η τελευταίου τύπου προσπάθεια ισοπεδωτικής θεώρησης και πλήρους αποθεμελίωσης των τελευταίων εναπομείναντων φάρων που σηματοδοτούν ακόμα την κοινωνική ευθύνη και συγκρατούν τον ίδιο τον ιστό της κοινωνικής συνοχής.
Δεν ξέρω αν έχει κάποια σημασία να προσπαθήσεις να αντιπαρατεθείς σε τέτοιες φωνές. Άλλωστε από την άνεση της πολυθρόνας μπορείς να πληκτρολογείς οτιδήποτε μπορεί να χαρίσει μερικές στιγμές ψηφιακής αναγνωρισιμότητας. Δωρεάν και άκοπα.
Εργατικό ατύχημα λοιπόν ο θάνατος του δημόσιου λειτουργού κατά την εκτέλεση του "καθήκοντος".
Για να δούμε λοιπόν τι σημαίνει εργατικό ατύχημα:
"βίαιο συμβάν, το οποίο επήλθε κατά την εκτέλεση της εργασίας, ή εξ αφορμής αυτής, σε εργάτη, ή υπάλληλο των εργασιών, ή επιχειρήσεων, νοείται κάθε απότομο γεγονός, βίαιο γεγονός, εφόσον αυτό προκάλεσε στον εργαζόμενο ανικανότητα να εργασθεί πάνω από 4 ημέρες ή και απώλεια ζωής ακόμα. Βίαιο γεγονός σημαίνει να υπάρχει έκτακτη και αιφνίδια επίδραση εξωτερικού παράγοντα, που δεν έχει σχέση με την οργανική κατάσταση του εργαζομένου."
Από τον ίδιο τον ορισμό φαίνεται ξεκάθαρα η "εκτός πεδίου εφαρμογής" στην ουσία όμως.
Τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, έχουν αναλάβει με την "ενεργό υπηρεσία τους" την προάσπιση της άμυνας και της ασφάλειας της χώρας,
Αντικείμενο που ξεφεύγει από τη στενή έννοια της "εργασίας" μιας και το παραγόμενο αγαθό, ανάγεται σε υπηρεσία που είναι συνυφασμένη με ένα μέγιστο αγαθό, που έχει τον χαρακτήρα μιας συλλογικής διάστασης, αποδεκτής και ζητούμενης από το σύνολο των πολιτών, μιας και τα δύο αγαθά είναι προαπαιτούμενα για την συγκρότηση και διατήρηση της ίδιας της Πατρίδας και της Κοινωνίας της.
Τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας από την πρώτη μέρα της ανάληψης των καθηκόντων τους, πέρα από την "εργατική τους δύναμη" προσφέρουν και την συνειδητή τους πίστη στην προάσπιση των δύο αυτών αγαθών, δίδοντας όρκο τιμής, υπερβαίνοντας δηλ. τις συνήθεις εργασιακές σχέσεις, εργασίας-ανταμοιβής.
Επί της ουσίας αναλαμβάνουν εκουσίως την υποχρέωση να είναι μέχρι την τελευταία μέρα της ενεργούς υπηρεσίας τους, οι άνθρωποι της αντίθετης κατεύθυνσης, "να προστρέχουν εκεί, από όπου όλοι οι υπόλοιποι φεύγουν".
Επί της ουσίας αναλαμβάνουν να υπηρετούν και να "εργάζονται" σε ένα πεδίο που καθορίζεται μόνιμα από τις συνθήκες που ορίζουν το εργατικό ατύχημα.
Γιατί στο εργασιακό τους περιβάλλον όπου καλούνται να δράσουν επικρατούν απότομα και βίαια γεγονότα με αιφνίδιες και έκτακτες επιδράσεις που απειλούν την υγεία και την ίδια τους την ζωή.
Αυτές είναι οι συνθήκες των μαχητών της προάσπισης της άμυνας και της ασφάλειας της χώρας, οι συνθήκες που ορίζουν τον ίδιο τον ορισμό του εργατικού ατυχήματος.
Ο μαχητής με την συναίσθηση του καθήκοντος, και με όπλο του τα μέσα και τον επαγγελματισμό του καλείται να διαχειριστεί το αιφνίδιο, το επικίνδυνο, την ίδια την απειλή της απώλειας.
Τις περισσότερες φορές γνωρίζει τα όρια του, τα επίπεδα ασφάλειας τους, τις δυνατότητες των μέσων του, αλλά γνωρίζει επίσης ότι είναι μόνος που η κοινωνία του έχει εμπιστευτεί τα πολυτιμότερα της.
Οι άνθρωποι των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας,ως λειτουργοί και όχι ως επαγγελματίες, έχουν επιλέξει να ζουν με το συναίσθημα της αγωνίας, λόγω της συνειδητοποίησης των οριακών καταστάσεων και της απόφασής τους να τις υπερβούν.
Γνωρίζουν και ενεργούν, απλή εκτέλεση καθήκοντος, υπηρετώντας το κοινό αγαθό της άμυνας και της ασφάλειας, με πράξεις που δεν συγκρούονται με τις ηθικές αρχές αλλά συγχρόνως δεν συνοδεύονται, κατ ανάγκη και από ηθική επίγνωση.
Όταν όμως οι πράξεις τους όχι απλά δεν συγκρούονται προς τις ηθικές αρχές, αλλά επιπλέον εκτελούνται με ηθική επίγνωση τότε οι πράξεις τους υπερβαίνουν το καθήκον και γίνονται ΚΑΤΌΡΘΩΜΆ και ΗΡΩΙΣΜΌΣ.
Και ακόμα περισσότερο όταν οι πράξεις τους υπηρετούν την υποχρέωση προστασίας των κοινών αγαθών της άμυνας και της ασφάλειας χωρίς να ασκείτε, συνειδητά από μέρους τους, το δικαίωμα προστασίας της ζωής των ενεργούντων, όταν η βούληση υπερβαίνει την νόηση, τότε το ΚΑΤΌΡΘΩΜΆ γίνεται ΘΥΣΊΑ.
Γνωρίζουν και ενεργούν, απλή εκτέλεση καθήκοντος, υπηρετώντας το κοινό αγαθό της άμυνας και της ασφάλειας, με πράξεις που δεν συγκρούονται με τις ηθικές αρχές αλλά συγχρόνως δεν συνοδεύονται, κατ ανάγκη και από ηθική επίγνωση.
Όταν όμως οι πράξεις τους όχι απλά δεν συγκρούονται προς τις ηθικές αρχές, αλλά επιπλέον εκτελούνται με ηθική επίγνωση τότε οι πράξεις τους υπερβαίνουν το καθήκον και γίνονται ΚΑΤΌΡΘΩΜΆ και ΗΡΩΙΣΜΌΣ.
Και ακόμα περισσότερο όταν οι πράξεις τους υπηρετούν την υποχρέωση προστασίας των κοινών αγαθών της άμυνας και της ασφάλειας χωρίς να ασκείτε, συνειδητά από μέρους τους, το δικαίωμα προστασίας της ζωής των ενεργούντων, όταν η βούληση υπερβαίνει την νόηση, τότε το ΚΑΤΌΡΘΩΜΆ γίνεται ΘΥΣΊΑ.
Αυτό που κάνει τη διαφορά είναι η μετατροπή της εργασίας σε λειτούργημα, της υποχρέωσης σε καθήκον, και του ατυχήματος σε θυσία.
Γιατί ο μαχητής, συνειδητά υπερβαίνει το όριο.
Οι Έλληνες στρατιώτες στην μακραίωνη πολεμική ιστορία της πατρίδας μας που υποδεέστεροι σε πλήθος και εξοπλισμό, αμύνθηκαν μέχρι τελευταίου σε υπέρτερους αντιπάλους, γνώριζαν ότι υπερέβαιναν τα "στάνταρς ασφαλείας", αλλά η συναίσθηση του χρέους και τους καθήκοντος τους επέβαλε να "θυσιαστούν". Αλλιώς δεν θα υπήρχαν οι Θερμοπύλες, η Αλαμάνα και σαφώς δεν θα υπήρχε Ελλάδα.
Στην σημερινές συνθήκες ίσως να είναι λίγο δύσκολο να το εξηγήσεις. Δεν έχει νούμερα λογιστικές αξιολογήσεις και πρωτογενή πλεονάσματα, δεν αποτελεί άλλωστε και μνημονιακό προαπαιτούμενο.
Ευτυχώς όμως που υπάρχουν παλικάρια ακόμα που στην καθημερινότητά τους συνεχίζουν να είναι δημόσιοι λειτουργοί, προσηλωμένοι στον ανώτερο συλλογικό σκοπό, την πίστη και το καθήκον.
Ο Αναστάσιος, ο Κωνσταντίνος και ο Ελευθέριος είναι από αυτούς, η απώλειά τους πάνω στην εκτέλεση του καθήκοντος, μετατρέπεται σε θυσία και στεφανώνεται με την αθανασία της συλλογικής μνήμης από τον λαό μας.
Είναι θυσία στο καθήκον....
* Το κείμενο γράφτηκε αρχικά από τον Γιάννη Σταμούλη με τίτλο "είναι θυσία στο καθήκον" και συμπληρώθηκε ευλαβικά από τον Νίκο Διαμαντή .