ΜΑΧΕΣ ΜΕ ΤΟΝ ΟΛΕΘΡΟ ΠΟΥ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΝ ΟΙ ΝΑΖΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΤΙΓΜΗ ΠΟΥ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΠΟΥΝ ΤΗ ΧΩΡΑ
Του Γιάννη Σταμούλη
Μέσα Οκτωβρίου 1944, τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής αποχωρούν από την Αθήνα, σπέρνοντας την καταστροφή ακόμα και την στερνή αυτή ώρα δείχνοντας για ακόμη μια φορά το αποτρόπαιο πρόσωπο τους.
Στο δρόμο τους καταστρέφουν, πυρπολούν, ανατινάζουν καταστρέφουν.
Η καταστροφική αποχώρηση ξεκινά με την ανατίναξη αποθήκης πυρομαχικών στο Χολαργό στις 22 Σεπτεμβρίου, με εμπρησμό 5 κατοικιών στη Ν. Σμύρνη στις 29 Σεπτεμβρίου, σε κατοικία στον Αγ.Ιωάννη Βουλιαγμένης στις 3 Οκτωβρίου, με ανατίναξη εργοστασίου πυρομαχικών (Μαλτσινιώτη) στις 4 Οκτωβρίου.
Οι Πυροσβέστες την ώρα της "εθνικής ανάστασης της απελευθέρωσης", καλούνται να δώσουν μια ακόμα μάχη προστατεύοντας την ταλαιπωρημένη και δυστυχισμένη από την σκληρή κατοχή Πρωτεύουσα και το λιμάνι της.
Συγκλονιστικές είναι οι μαρτυρίες των Αξιωματικών-επικεφαλής των πυροσβεστικών μονάδων που επεμβαίνουν.
Στις 10 Οκτωβρίου 1944 ο Σταθμάρχης Α΄ του Πυροσβεστικού Σώματος, Στυλιανός Γαρυφαλάκης αναφέρει:
"..περί ώρα 13.28 ειδοποιηθείσα η Υπηρεσία ημών ότι εξερράγη πυρκαϊά επί της Ιερά Οδού, (Ασύρματον Βοτανικού) έσπευσα πάραυτα μετά των δύο οχημάτων Federal επί τόπου και διεπίστωσα ότι ολόκληρον το συγκρότημα μετά των εγκαταστάσεων εκαίετο συνεπεία εκρήξεων και εμπρησμού. Λόγω του έδει να προσβληθούν τέσσερα κεχωρισμένα συγκροτήματα άτινα εκαίγοντο ταυτοχρόνως, διέθεσα τα ημετέρα οχήματα εις τα πλέον επικύνδινα σημεία και εκάλεσα ενίσχυσιν..."
Την ίδια ημέρα με άλλη αναφορά του περιγράφει:
"περί ώρα 22.50 ειδοποιηθείσα η Υπηρεσία ημών προφορικώς ότι κατά τον επισυμβάντα βομβαρδισμό πλησίον της πλατείας Αττικής και επί των οδών Αταλάντης και Λυσσάνδρου κατέρρευσαν πλείστα οικοδομήματα, άτινα κατεπλάκωσαν άτομα και ότι υπήρχαν πολλοί νεκροί και τραυματίαι, έσπευσα επό τόπου πάραυτα μετά των 2 οχημάτων ... και επελήφθην του έργου της διασώσεως των υπό των ερειπίων καταπλακωμένων ατόμων. Άμα τη αφίξει μας διαπιστώθη ότι επί της οδού Λυσσάνδρου ευρίσκοντο υπό τα ερείπια άτομα και προέβην εις το έργον της διασώσεως... Κατόπιν μετέβημεν επί της οδού Αταλάντης προς διάσωσιν έτερων ατόμων. Εν τη προσόψει ότι υπήρχον πολλοί νεκροί και τραυματίαι και επειδή η μεταφορά τούτων ήτο λίαν δυσχερής δια των υδροφόρων βυτίων, εκλήθη το υπ.αριθ. 145 σκαπανικόν όχημα της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Πειραιώς, όπερ διενυκτέρευε εις τον Β΄Σταθμόν Βάθης, το οποίον ανέλαβεν την μεταφοράν των ατόμων εις τον Σταθμόν Α' Βοηθειών,"
Στην εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ την ίδια ημέρα, εκτός από την είδηση της πυρκαγιάς στον Βοτανικό, αναφέρεται "από της πρωίας της χθες το Κορωπί φλέγεται. Ως εγνώσθη, το επυρπόλησαν οι Γερμανοί εις αντίποινα δια τον φόνον 2 στρατιωτών."
Η ίδια εφημερίδα στο φύλλο της 12-10-2014 γράφει: "από χθες το απόγευμα ήρχισαν οι Γερμανοί να ανατινάσουν τας λιμενικάς εγκαταστάσεις του Πειραιώς ή δε καταστροφή έλαβε διαστάσεις ανευ προηγουμένου... Περί την 6ην εσπερινή ήρχισεν η ανατίναξη του κτιρίου της Ναυτικών Δοκίμων και ολοκλήρου της περιοχής... εν συνεχεία οι κακούργοι έθεσαν πυρ εις τας πετρελαιοαποθήκας της Σόκομπελ, Σόχανυ και Σέλλ. Τεράστιαι φλόγες ανεπήδσαν και εκύκλωσαν ολόκληρο τον εν μέσω ερειπίων ευρισκόμενον λιμένα.
Στις 13 Οκτωβρίου 1944 ο Σταθμάρχης Β΄ του Πυροσβεστικού Σώματος, Παναγιώτης Σκουλαρίκος αναφέρει:
Στις 13 Οκτωβρίου 1944 ο Σταθμάρχης Β΄ του Πυροσβεστικού Σώματος, Παναγιώτης Σκουλαρίκος αναφέρει:
"...περί ώραν 5ην πρωινή ειδοποιήθη η Υπηρεσία ημών ότι συνεπέια εμπρησμού παρά των ανδρών του Γερμανικού Στρατού κατοχής εξερράγη πυρκαγιά εις τον αερολιμένα Π.Φαλήρου... εύρον εκεί μέγα μέρος του αερολιμένος πυρπολημένον. Πάραυτα επελήφην του έργου της κατασβέσεως...κατά τη διάρκεια της κατασβέσεως εις έτερον υπόστεγον, πλησίον του φλεγομένου εξερράγη βόμβα βραδυφλεγής πλην όμως ουδείς εκ των υπαλλήλων ημών ετραυματίσθη. Άπαντες οι μετέσχοντες της πυρκαγιάς ταύτης διετήρουν την ψυχραιμίαν των και ειργάσθησαν μετά ζήλου και αφαντάστου προθυμίας."
Την επόμενη μέρα, 14-10-1944 , η εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, έχει ως κεντρικό τίτλο: "ΣΥΝΕΧΙΣΘΗ ΚΑΘ ΟΛΗ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ ΤΗΣ ΧΘΕΣ Ο ΕΟΡΤΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΕΩΣ ΟΙ ΟΥΝΝΟΙ, ΦΕΥΓΟΝΤΕΣ ΠΡΟΕΒΗΣΑΝ ΕΙΣ ΜΕΓΑΛΑΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΑΣ ΕΙΣ ΤΟΝ ΛΙΜΕΝΑ ΠΕΙΡΑΙΩΣ "
Όπως έγραφε χαρακτηριστικά το 1950, σε μια επετειακή έκδοση του Πυροσβεστικού Σώματος, ο Αξιωματικός του Π.Σ. Αντ. Τσιρογιάννης (Διοικητής Α'): " Το Πυροσβεστικό Σώμα (στην κατοχή) αγωνίστηκε κάθε μέρα και κάθε νύχτα για να κρατήσει ότι ήτανε και ότι έπρεπε να μείνει ανάμεσα στα ερείπια, ενώ σύγχρονα οι 'άνδρες του γυμνοί και νηστικοί σχεδόν αντιμετώπιζαν όλη τη φρίκη της θλιβεράς περιόδου των βομβαρδισμών και της μεγάλης καταστροφής".