Το αγαθό της ασφάλειας με επίκεντρο τον άνθρωπο

Του Γιάννη Σταμούλη


Η  έννοια της Ασφάλειας ως δημόσιο αγαθό, σε μια γενική της θεώρηση περιλαμβάνει  ένα πλέγμα υπηρεσιών και δράσεων που σκοπό  να προστατέψουν τους πολίτες, στο πλαίσιο της κοινωνίας  της Διακινδύνευσης, από ότι μπορεί να σταματήσει την ομαλή ροή της καθημερινότητας και να απειλήσει τα βασικά αγαθά της ανθρωπότητας και του περιβάλλοντός της. 

Πριν δύο σχεδόν δεκαετίες σε κείμενο του ΟΗΕ, και ειδικότερα στην έκθεση για την ανθρώπινη ανάπτυξη, το 1994, χρησιμοποιήθηκε ο όρος "ανθρώπινη ασφάλεια"(human security)  περιλαμβάνοντας στην έννοια της, την προστασία από χρόνιες απειλές, όπως η πείνα, οι ασθένειες, η καταπίεση, οι αιφνίδιες και καταστροφικές αλλαγές στην καθημερινότητα.


Για πρώτη φορά αυτή η έννοια της ανθρώπινης ασφάλειας εξετάσθηκε ως ένα σύνθετο αγαθό, πολυπαραγοντικό και βαθιά κοινωνικοπολιτικό. Γιατί η οικονομική ασφάλεια, σχετίζεται με την ελευθερία από την φτώχεια, η διατροφική από την ελευθερία από την πείνα, η υγειονομική από το επίπεδο πρόσβασης στις ιατρικές υπηρεσίες, η περιβαλλοντική από την ολοκληρωμένη προστασία από τους κινδύνους, η προσωπική από την συνολική προστασία από βασανιστήρια, εγκληματικές ενέργειες και ένοπλες συγκρούσεις, η κοινοτική από την ομαλή συμβίωση των διαφορετικών ομάδων και κοινοτήτων και τέλος η πολιτική ασφάλεια από το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων και την ελευθερία από την πολιτική καταπίεση.

Αυτή η έννοια της ανθρώπινης ασφάλειας δείχνει ότι η εξασφάλισή της είναι βαθιά πολιτική επιλογή και σαφώς χαρακτηρίζει την συλλογική θεώρηση της επιθυμητής μορφής  της κοινωνίας. Διατροφή, στέγη, εκπαίδευση, υγεία, προστασία ζωής και περιβάλλοντος, ένα συνολικό πλέγμα υπηρεσιών που ανάγεται στο επίπεδο και στην ποιότητα της κεντρικής διακυβέρνησης, μιας και μόνο το κράτος μπορεί αν διαθέσει τους πόρους της ισχύος του για την προάσπιση της ανθρώπινης ασφάλειας.

Και βέβαια αυτό το αγαθό, δεν μπορεί να περικλείεται από τα εθνικά σύνορα, μιας και οι κίνδυνοι είναι διαπερατοί αυτών. Η διεθνής κοινότητα οφείλει να ενισχύει όταν η εθνική διακυβέρνηση αδυνατεί να υπερασπιστεί το αγαθό. Γι αυτό και Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 2005 ανέδειξε την αρχή της ευθύνης των κρατών αλλά και της διεθνούς κοινότητας για την προστασία όλων των πολιτών από απειλές ενάντια στην ασφάλεια της.

Η ανθρωποκεντρική ασφάλεια, φαίνεται πλέον ξεκάθαρα ότι είναι ένα αγαθό με έννοια κατα πολύ διευρυμένη της  παραδοσιακής "δημόσιας ασφάλειας" .  Αλληλοσυνδέεται με την έννοια της πολιτικής προστασίας και της κοινωνικής προστασίας  και κατατείνει σε ένα γενικότερο στόχο αυτό της προστασίας του ανθρώπου από ότι στοχεύει την καθημερινότητα  του.  Αναμένει να γίνει κατανοητό από την κοινωνία και την πολιτεία. Ολιστική παροχή υπηρεσιών με επίκεντρο τον άνθρωπο και την καθημερινότητά του. Η ασφάλεια από  μόνη της δεν είναι τίποτα, χωρίς αυτήν όμως δεν υπάρχει τίποτα...

(στοιχεία αντλήθηκαν από την σχετική έκδοση του ΕΚΕΜ)