Του ε.α. Αντιστράτηγου Π.Σ. Γιάννη Σταμούλη
Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Δορυφορικό Οργανισμό για τις Πυρκαγιές (EFFIS), μέχρι και τα μέσα Αυγούστου, στην Πορτογαλία έχουν καεί 2.610.000 στρέμματα, έκταση διπλάσια από την περσινή για το ίδιο διάστημα, θέτοντας τη χρονιά σε μια από τις χειρότερες από άποψη δασικών πυρκαγιών τα τελευταία χρόνια.
Επίσης θα πρέπει να σημειωθεί ότι ενώ ο αριθμός των εκδηλωθέντων πυρκαγιών είναι σχετικά χαμηλός (3.370 μέχρι τα μέσα Ιουλίου), οι καμένες εκτάσεις, είναι σε αριθμούς από τις υψηλότερες στην τελευταία δεκαετία (5η).
Είναι χαρακτηριστικό ότι σε πυρκαγιές σε τρεις περιοχές (Évora, Beja και Viana do Castelo) κάηκε το 56% της συνολικής καμένης έκτασης της χώρας.
Επίσης το πρόβλημα εντοπίζεται κυρίας στα Βόρεια (Viana do Castelo, Braga, Vila Real και Porto), όπου σημειώθηκαν το 53% των πυρκαγιών και κάηκε το 72 % της καμένης έκτασης της χώρας.
Στις αιτίες του, το 24% αποδίδεται σε εμπρησμό, το 13% σε εκτεταμένες καύσεις αγροτικών υπολειμμάτων και το 11% σε καύσεις γενικότερα.
Η Πορτογαλία έχει αυτή ένα βαρύ ιστορικό στις δασικές πυρκαγιές.
Το 2017 σε μία από τις πιο φονικές πυρκαγιές έχασαν τη ζωή τους 66 άνθρωποι, ενώ το 2024 έχασαν τη ζωή τους 9 άνθρωποι, μεταξύ αυτών και 3 Πυροσβέστες.
Εκείνη τη χρονιά είχαν γίνει αρκετές συλλήψεις για εμπρησμούς με τον Πρωθυπουργό Λουίς Μοντενέγκρο, να μιλά για εμπρησμούς , που «διαπράττονται στο όνομα συγκεκριμένων συμφερόντων», υποσχόμενος σκληρή «καταστολή» των εμπρησμών.
Στο ίδιο μήκος, ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Lusofona , ειδικός σε θέματα Πολιτικής Προστασίας, Σαλβαντόρ Πίνιο Φερέιρα ντε Αλμέιδα, τόνιζε, ότι υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις εγκληματικής ενέργειας, διότι πολλές από τις πυρκαγιές «ξεκίνησαν τη νύχτα και είναι πολύ παράξενο να βλέπουμε τόσες πολλές εστίες και τόσο διάσπαρτες». Διαπίστωση που συμπλήρωσε ο ερευνητής και εγκληματολόγος, Αντρέ Ινάσιο, δήλωσε ότι οι εμπρησμοί επιδεινώνουν «μια κλιματική κατάσταση», η οποία συνδυάζει ξηρασία στα δάση και πολύ ισχυρούς ανέμους. «Οι νέες πυρκαγιές που ξεκίνησαν τα ξημερώματα δεν ξεκίνησαν από μόνες τους», είπε, κάνοντας λόγο για πιθανά οικονομικά συμφέροντα, όπως η αγορά καμένων ξύλων ή γης σε χαμηλότερες τιμές.
Στις φετινές πυρκαγιές, χαρακτηριστικές είναι δύο περιπτώσεις εμπρηστών, μία το τον Ιούνιο, όπου ένας 61χρονος συνελήφθη στην περιοχή Τοντέλα κατηγορούμενος για πρόκληση πυρκαγιάς σε δάσος ευκαλύπτων με φλόγιστρο και μία τον Αύγουστο, όπου ένας 14χρονος από τη Βόρεια Πορτογαλία παραδέχτηκε ότι προκάλεσε πολλές δασικές πυρκαγιές χρησιμοποιώντας σπίρτα ενώ επέβαινε σε πατίνι. Το κίνητρο του φάνηκε να σχετίζεται με έντονη απογοήτευση λόγω σχολικών δυσκολιών και κοινωνικών προβλημάτων.
Η Πορτογαλική Δικαστική Αστυνομία, εδώ και χρόνια διατηρεί μια λίστα με τους εμπρηστές της χώρας, σκιαγραφώντας το προφίλ τους. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας, προκαλούν περισσότερο από το 95% των δασικών πυρκαγιών στην Πορτογαλία.
Όσοι βρίσκονται στη λίστα έχουν διαγνωστεί με μια πάθηση που σημαίνει ότι δεν μπορούν να αντισταθούν στην παρόρμηση να ανάψουν πυρκαγιές, ένα προφίλ που μελετήθηκε από τους εγκληματολογικούς ψυχολόγους Cristina Soeiro και Raquel Guerra από το τμήμα ψυχολογίας της σχολής εκπαίδευσης Polícia Judiciária.
Σύμφωνα με την ανάλυσή τους, το 92% των μελών της ομάδας είναι διαζευγμένοι ή ελεύθεροι άνδρες με μικρή εκπαίδευση. Περισσότεροι από τους μισούς έχουν ελάχιστη ή καθόλου εκπαίδευση και το ένα πέμπτο είναι αναλφάβητοι. Το ένα τρίτο είναι άνεργοι, ζουν σε αγροτικές περιοχές της χώρας και ανήκουν σε χαμηλό κοινωνικό στρώμα. Το 73% έχει ήδη ποινικό μητρώο και πάσχει από κάποιο είδος ψυχικής πάθησης. Το 39% είναι αλκοολικοί και το 17,4% παρουσιάζει σημάδια ψύχωσης.
Προκαλούν πυρκαγιές ενώ βρίσκονται υπό την επήρεια αλκοόλ, ή είναι επηρεασμένοι από κατάθλιψη ή από δύσκολη ψυχική κατάσταση..
Περισσότεροι από 100 εμπρηστές που συνελήφθησαν το 2017, το προφιλ τους ταίριαζε με το προφίλ που έχει δημιουργήσει η αστυνομία, με πολλούς μεθυσμένους κατά τη στιγμή της σύλληψής τους. Οι αστυνομικές αρχές δήλωσαν ότι πολλοί από τους κατηγορούμενους προκάλεσαν πυρκαγιές «για να δημιουργήσουν βοσκότοπους στο δάσος», αλλά γενικά οι λόγοι παραμένουν κλειδωμένοι μέσα στα κεφάλια των ανθρώπων.
Με τις πιο πρόσφατες επικαιροποιημένες μελέτες του προφίλ του εμπρηστή, διαφαίνονται κάποιες αλλαγές, Στο προφίλ του μέχρι σήμερα τυπικού εμπρηστή προστίθενται άλλοι δύο τύποι, ο εκδικητικός, που στα κίνητρά του μπορεί να είναι μια «αστεία» μορφή εκδίκησης, (ακόμα και διαφωνίες για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης) και ο «επαγγελματίας» ο οποίος είναι χωρίς κοινωνικές αποκλίσεις, και με τις τεχνικές του γνώσεις προκαλεί ιδιαίτερα επικίνδυνους εμπρησμούς και με δυσκολίες ανεύρεσης του.
Στην πλέον πρόσφατη μελέτη εγκληματολογικής ψυχολόγου Cristina Soeiro σημειώνεται ότι η πλειοψηφία των εμπρηστών είναι άνδρες, υποκινούμενοι από θυμό, εκδίκηση ή οικογενειακά ζητήματα. Επιπλέον, το 61% των εμπρηστών αγροτικών περιοχών που μελετήθηκαν παρουσιάζουν προβλήματα ψυχικής υγείας και αλκοολισμό.
Η Πορτογαλία μετά τη φονική πυρκαγιά του 2017 κάνει σοβαρές προσπάθειες να αυξήσει τα αποτελέσματα της διερεύνησης των πυρκαγιών με στόχο να μειώσει τα ανεξερεύνητα περιστατικά.
Πηγές
https://algarvedailynews.com
https://www.portugalresident.com
https://www.kathimerini.gr
https://www.portugalpulse.com