Ηλεκτρικά και υγραεριοκίνητα αυτοκίνητα στα οχηματαγωγά πλοία. Μια πρώτη οδηγία ασφαλείας στο χώρο της ναυτιλίας

 

Των ε.α. Αντιστρατήγων Π.Σ. Γιάννη Σταμούλη και Νίκου Διαμαντή.

Η συμπεριφορά των οχημάτων που χρησιμοποιούν εναλλακτικά καύσιμα (Alternative Fuel Vehicles AFVs) όταν εμπλακούν σε συμβάν πυρκαγιάς, απασχολεί πλέον σοβαρά την διεθνή κοινότητα.

Σε αυτά τα οχήματα περιλαμβάνονται τα υβριδικά και αμιγώς ηλεκτρικά  που φέρουν συσσωρευτές (μπαταρίες), καθώς και εκείνα που χρησιμοποιούν υγροποιημένα και συμπιεσμένα αέρια καύσιμα.

Ιδιαίτερος προβληματισμός για τα ζητήματα ασφαλείας, σαφώς και επικρατεί εκεί όπου οι συγκεντρώσεις αυτών των οχημάτων είναι μεγάλες και ο συνδυασμός με την ύπαρξη μεγάλου πληθυσμού, καθιστά ακόμα μεγαλύτερη την διακινδύνευση σε περίπτωση πυρκαγιάς.

Ειδικά στο χώρος της ναυτιλίας, μετά και από μεγάλα ατυχήματα εξαιτίας πυρκαγιάς, σημειώθηκε  μεγάλος προβληματισμός, υποχρεώνοντας σε λήψη συγκεκριμένων μέτρων  για την ενίσχυση της ασφάλειας.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι τουλάχιστον μέχρι σήμερα, για την προστασία από τη συγκεκριμένη διακινδύνευση δεν υπάρχουν εναρμονισμένοι διεθνείς και ευρωπαϊκοί νομοθετικοί κανόνες.

Προς το τέλος  του 2023, πρώτο  το Υπουργείο εμπορικής Ναυτιλίας στην πατρίδα μας, με σχετική εγκύκλιο  του Λιμενικού Σώματος,  προχώρησε στην «σύσταση» μιας σειράς  κατευθυντηρίων οδηγιών και συστάσεων προς τα Ε/Γ-Ο/Γ και Φ/Γ-Ο/Γ πλοία που εκκινούν από ελληνικό λιμένα και μεταφέρουν  ηλεκτρικά ή υγρεριοκίνητα οχήματα (AFVs), με σκοπό την πρόληψη και τον περιορισμό του κινδύνου πρόκλησης πυρκαγιάς και έκλυσης τοξικών αερίων στους χώρους μεταφοράς οχημάτων.

Οι πρώτες συστάσεις-οδηγίες αφορούν την ΦΟΡΤΩΣΗ.

 Κατά τη φόρτωση συστήνεται η καταγραφή του είδους τους και της θέσης στην οποία στοιβάζονται επί του πλοίου και η τοποθέτηση από το πλήρωμα κατάλληλης σήμανσης σε εμφανές σημείο των οχημάτων. Παράλληλα θα επισημαίνεται  στους επιβάτες-οδηγούς  τους, η ανάγκη  για άμεση ενημέρωση του πληρώματος σε περίπτωση λήψης οποιασδήποτε ένδειξης συναγερμού από το όχημά τους.

Επίσης συστήνεται η  μη φόρτωση ασυνόδευτων AFVs . ή  όσων  έχουν βλάβη στο σύστημα τροφοδοσίας τους, στις δεξαμενές ή στους συσσωρευτές τους, στην περίπτωση που αυτά δεν έχουν αφαιρεθεί. Η ευθύνη για την διασφάλιση ότι στο όχημα δεν υφίσταται βλάβη ή ζημιά στο σύστημα τροφοδοσίας ή στους συσσωρευτές του θα βαρύνει αποκλειστικά τους κατόχους των οχημάτων αυτών και ο πλοιοκτήτης δύναται να το εξασφαλίσει με όποιο τρόπο αυτός ορίσει. ·

Επίσης θα πρέπει να γίνεται συνεκτίμηση κατά τη στοιβασία του βάρους ιδίως των ηλεκτρικών οχημάτων, δεδομένου ότι αυτά είναι κατά μέσο όρο 25% βαρύτερα από τα αντίστοιχα συμβατικά.

Η φόρτωση όλων  των AFVs  θα πρέπει να γίνεται  σε χώρους καλυπτόμενους από το υφιστάμενο κλειστό κύκλωμα παρακολούθησης (CCTV) χωρίς την παρεμβολή εμποδίων.  Επίσης θα πρέπει να εξασφαλίζεται  λειτουργία  συστήματος τεχνητού αερισμού και εξαερισμού στο  χώρου φόρτωσης (εφόσον είναι κλειστός χώρος φορτίου ro-ro ή ειδικής κατηγορίας όπως ορίζεται στην Οδηγία 2009/45/ΕΚ) κατά την φόρτωση – εκφόρτωση και κατά τη διάρκεια του πλου. Συνίσταται  πάντως η  φόρτωση των συγκεκριμένων οχημάτων να γίνεται  σε ανοικτούς χώρους οχημάτων, εφόσον υπάρχουν τέτοιοι και είναι πρακτικά εφικτό. Τέλος  θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι τα εν λόγω οχήματα κατά τη μεταφορά τους δεν είναι συνδεδεμένα με πηγές ηλεκτρικού ρεύματος του πλοίου.

Συστάσεις -οδηγίες για τους χώρους στάθμευσης

Επιπρόσθετα του υπάρχοντος συστήματος περιπολιών στο πλοίο, συνιστάται  ιδιαίτερη επαγρύπνηση των αγημάτων πυρασφάλειας στους χώρους στοιβασίας AFVs, ακόμα και σε πλοία   που δεν έχουν υποχρέωση για περιπολίες.

Όλα τα πλοία θα πρέπει να εφοδιαστούν με δύο (2) τουλάχιστον κατάλληλες φορητές συσκευές θερμικής απεικόνισης για χρήση από τα μέλη του πληρώματος που εκτελούν περιπολίες. Επίσης θα πρέπει να εφοδιαστούν   με δύο (2) τουλάχιστον φορητούς ανιχνευτές τοξικών ή και εύφλεκτων αέριων και να εγκαταστήσουν  κλειστό  κύκλωμα παρακολούθησης (CCTV) σε όλους τους χώρους οχημάτων.

Συστάσεις-οδηγίες για την εξοικείωση  του πληρώματος σε συμβάντα πυρκαγιάς που εμπλέκονται  AFVs.

Τα  μέλη του πληρώματος που εκτελούν  περιπολίες, καθώς και  αυτά που καλούνται  να ανταποκριθούν  σε πυρκαγιά που περιλαμβάνει AFVs  πρέπει να εξοικειωθούν στον εντοπισμό εστιών κινδύνου και στη συνεχής ενημέρωση ως προς τις ειδικότερες απαιτήσεις πυρόσβεσης. Επίσης τα πληρώματα  που εμπλέκονται στην πυρόσβεση  θα πρέπει να εκπαιδευτούν να αναγνωρίζουν  τους τύπους AFVs, να κατανοούν  τους κινδύνους κάθε διαφορετικού τύπου οχήματος και να γνωρίζουν  τους ελλοχεύοντες κινδύνους σε σχέση με την προσωπική του ασφάλεια.

Συστάσεις -οδηγίες για την αντιμετώπιση της  πυρκαγιάς

Θα πρέπει επιπροσθέτως των ισχυόντων να υπάρξει μέριμνα για την ύπαρξη τουλάχιστον:

· ενός (1) πυροσβεστήρα 9 lt κατάλληλων προδιαγραφών για κατασβέσεις πυρκαγιών συσσωρευτών ηλεκτρικών οχημάτων (AFVs) ανά 40 τετραγωνικά μέτρα χώρου στοιβασίας οχημάτων (AFVs).

· δύο (2) ειδικών  κουβερτών  πυρκαγιάς οχημάτων σε κάθε χώρο στοιβασίας οχημάτων (AFVs).

·   δύο (2) εξαρτύσεων πυροσβέστη (Fire-fighter's outfits).

·  Αυτόνομων  αναπνευστικών συσκευών (breathing apparatus) με χειραγωγό διάσωσης (lifeline), οι οποίες θα αποτελούν μέρος των εξαρτύσεων πυροσβέστη.

Πέρα από τα παραπάνω, με τη σχετική εγκύκλιο προβλέπονται και μια σειρά από  ειδικότερες απαιτήσεις:

· Εκπόνηση Μελέτης Ανάλυσης Κινδύνου και τήρηση των επιπρόσθετων προβλέψεων που θα προκύψουν από αυτή.

· Συμμόρφωση με τις λειτουργικές οδηγίες σε περίπτωση πυρκαγιάς από AFVs και με τις γενικές ιδιότητες αυτών που σχετίζονται με πυρκαγιά (I Operational guidance in case of AFVs fire incidents, II General fire properties of vehicles)

· Εξασφάλιση της καταλληλόλητας όλων των επιπρόσθετων φορητών πυροσβεστήρων για κατασβέσεις πυρκαγιών σε συσσωρευτές των AFVs – Συμμόρφωση των φορητών συσκευών ανίχνευσης αερίων με την οδηγία 2014/90/ΕΕ και σήμανση MED.

· Συμμόρφωση των εξαρτύσεων πυροσβέστη, των μποτών, των γαντιών, και των αυτόνομων αναπνευστικών συσκευών με χειραγωγό διάσωσης με το ISO 15538 2001EN- level 2-Protective clothing for firefighters και σήμανση ΜΕD ή συμμόρφωση με τα αντίστοιχα  πρότυπα, EN 469:2020- level 2-Protective clothing for firefighters και σήμανση CE, EN 15090:2012- Class II -Type 3: Footwear for firefighters και σήμανση ΜΕD, EN 659:2003+A1:2008/AC:2009 Protective gloves for firefighters και για τα κράνη συμμόρφωση με το πρότυπο EN 443:2008. Firefighters’ helmets, FSS Code και σήμανση MED.

·Εξασφάλιση ανίχνευσης χωρίς περιορισμό αερίων του μονοξειδίου του άνθρακα CO, υδρογόνου H2 και μεθανίου CH4 από τους ανιχνευτές τοξικών ή και εύφλεκτων αερίων. · Σήμανση CE του λοιπού επιπρόσθετου εξοπλισμού.

· Ύπαρξη δήλωσης συμμόρφωσης του κατασκευαστή και των αντίστοιχων πιστοποιητικών σε ισχύ για τον ως άνω εξοπλισμό.