Του Αντιστρατήγου ε.α. Γιάννη Σταμούλη
Υποψήφιου Δημοτικού Συμβούλου Αθηνών
με τον συνδυασμό του Κ.Μπακογιάννη ΑΘΗΝΑ ΨΗΛΑ
Οι πλημμύρες, που έπληξαν με σφοδρότητα το τελευταίο διάστημα, ανέδειξαν για ακόμη μια φορά την ανάγκη του "καθένας να κάνει καλά τη δουλειά του", ακόμα περισσότερο υπό το βάρος της κλιματικής κρίσης.
Σημαντικό ρόλο στον διαχειριστικό κύκλο του φαινομένου έχουν οι Δήμοι, σύμφωνα με το «Γενικό Σχέδιο Πολιτικής Προστασίας ΞΕΝΟΚΡΑΤΗΣ», γιατί οι πλημμύρες μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τη ζωή και την περιουσία των ανθρώπων με δυσμενείς επιπτώσεις στην οικονομία και τις υποδομές της χώρας.
Οι ρόλοι τους, οι αρμοδιότητες και οι δράσεις τους καθορίζονται από το Γενικό Σχέδιο Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Άμεσης/Βραχείας Διαχείρισης των Συνεπειών από την Εκδήλωση Πλημμυρικών Φαινομένων, με την κωδική ονομασία ΔΑΡΔΑΝΟΣ 2.
Οι Δήμοι, ως φορείς πολιτικής προστασίας, μετά την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων κινητοποιούνται και δρομολογούν δράσεις εντός της χωρικής αρμοδιότητάς τους που αποβλέπουν στην εκπλήρωση του σκοπού της πολιτικής προστασίας που συνδέεται κατά κύριο λόγο με την προστασία της ζωής και της περιουσίας των πολιτών από καταστροφές, καθώς και στη διαχείριση των συνεπειών του πλημμυρικού φαινομένου σε υποδομές αρμοδιότητάς τους.
Η πρώτη υποχρέωση είναι τα Προληπτικά έργα των Δήμων που συμβάλλουν στην μείωση του κινδύνου εκδήλωσης πλημμυρικών φαινομένων:
- έλεγχος και συντήρηση του δικτύου ομβρίων υδάτων των οδών
- έλεγχος και συντήρηση του αντιπλημμυρικών έργων
- έλεγχος και συντήρηση εγγειοβελτιωτικών έργων αρμοδιότητας
- προγραμματισμός και εκτέλεση νέων έργων αντιπλημμυρικής προστασίας.
Η δεύτερη υποχρέωση είναι τα προπαρασκευαστικά μέτρα και δράσεις πολιτικής προστασίας των Δήμων που συμβάλλουν στην ετοιμότητα του ανθρώπινου δυναμικού και των μέσων που διαθέτουν για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων, τα οποία δρομολογούνται με εντολή Δημάρχων:
- Ορισμός υπευθύνων του Γραφείου Πολιτικής Προστασίας
- Συντήρηση εξοπλισμού και μέσων που θα χρησιμοποιηθούν για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων
- Σύνταξη - επικαιροποίηση Σχεδίου Αντιμετώπισης Εκτάκτων Αναγκών και Άμεσης/Βραχείας Διαχείρισης των Συνεπειών από την Εκδήλωση Πλημμυρικών Φαινομένων
- Σύνταξη ή επικαιροποίηση των μνημονίων ενεργειών για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων, από τα Γραφεία Πολιτικής Προστασίας
- Μετά τη σύνταξη ή επικαιροποίηση των ανωτέρω μνημονίων ενεργειών, κρίνεται σκόπιμο για λόγους άμεσης κινητοποίησης να κοινοποιούνται στις Διοικήσεις των Πυροσβεστικών Υπηρεσιών και των υπηρεσιών της ΕΛ.ΑΣ.
- Κατάρτιση μνημονίων συνεργασίας με ιδιωτικούς φορείς, με την μορφή Μητρώου Εργοληπτών (εταιρειών – φυσικών προσώπων) για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών, για την εξασφάλιση επιπλέον πόρων προς ενίσχυση του έργου τους στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη διαχείριση των συνεπειών από την πλημμυρικών φαινομένων
- Ενημέρωση του κοινού για τη λήψη μέτρων πρόληψης και αυτοπροστασίας από κινδύνους που προέρχονται από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων
- Σύσταση και συγκρότηση επιτροπών καταγραφής ζημιών για την χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης σε όσους περιέρχονται σε κατάσταση ανάγκης συνεπεία πλημμυρικών φαινομένων (προνοιακό επίδομα)
- Εκ των προτέρων προσδιορισμός χώρων προσωρινής εναπόθεσης φερτών υλικών και μπαζών που ενδέχεται να προκύψουν από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων σε χώρους αρμοδιότητας των Δήμων.
- Σύγκληση των Συντονιστικών Τοπικών Οργάνων (ΣΤΟ)
- Συμμετοχή στα Συντονιστικά Όργανα Πολιτικής Προστασίας των Περιφερειακών Ενοτήτων (ΣΟΠΠ), εφόσον προσκληθεί, για την επίλυση ζητημάτων συνεργασίας μεταξύ των εμπλεκομένων φορέων στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων
- Διενέργεια ασκήσεων Πολιτικής Προστασίας για την εκπαίδευση του προσωπικού και την αξιολόγηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας των υπηρεσιών του Δήμου για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της ΓΓΠΠ
Η τρίτη υποχρέωση είναι για τις περιοχές που προβλέπεται από την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (Ε.Μ.Υ.) η εκδήλωση έντονων ή και επικίνδυνων καιρικών φαινόμενων, η αυξημένη ετοιμότητα των Δήμων:
- Ετοιμότητα του προσωπικού και των μέσων των Δήμων για την άμεση αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεά διαχείριση των συνεπειών από την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων
- Ενημέρωση του κοινού σε τοπικό επίπεδο, βάσει των οδηγιών αυτοπροστασίας και των δελτίων τύπου που εκδίδονται από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, για την λήψη μέτρων αυτοπροστασίας από τους πολίτες για την εκδήλωση έντονων καιρικών φαινομένων και πλημμυρών
- Συμβολή στην ενημέρωση σε τοπικό επίπεδο, των αγροτών, κτηνοτρόφων και μελισσοκόμων για την αναμενόμενη εκδήλωση έντονων καιρικών φαινομένων
- Συγκρότηση συνεργείων υπερωριακής απασχόλησης πέραν του ωραρίου ή απογευματινή απασχόλησης πέραν του ωραρίου ή κατά νυχτερινές ώρες, τις Κυριακές και εξαιρέσιμες ημέρες από υπαλλήλους των Υπηρεσιών τους, όπου κρίνεται σκόπιμο για την αντιμετώπιση της κατάστασης εντός των διαθέσιμων πιστώσεων του προϋπολογισμού τους, σε περίπτωση κήρυξης επαπειλούμενων περιοχών σε κατάσταση ειδικής κινητοποίησης πολιτικής προστασίας.
Η τρίτη υποχρέωση των Δήμων είναι δράσεις των Δήμων στην αντιμετώπιση κινδύνων μετά την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων.
Οι Δήμαρχοι, επικοινωνούν με τις κατά τόπους αρμόδιες υπηρεσίες της ΕΛ.ΑΣ. και του ΠΣ, τους αρμόδιους Αντιδημάρχους, τους Προέδρους των Τοπικών Κοινοτήτων και τον πρόεδρο της οικείας Δ.Ε.Υ.Α., προκειμένου να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις από την εκδήλωση φαινομένων. Εκτιμώντας τις επιπτώσεις, κινητοποιούν δια των Γραφείων Πολιτικής Προστασίας των Δήμων, το επιχειρησιακά εμπλεκόμενο δυναμικό και τα μέσα πολιτικής προστασίας του Δήμου, προκειμένου να δρομολογήσουν δράσεις που συνδέονται με:
- 'Αμεση υποστήριξη του έργου των λοιπών επιχειρησιακά εμπλεκομένων φορέων (Π.Σ., ΕΛ.ΑΣ., κλπ) στο έργο διάσωσης και απεγκλωβισμού, με μέσα που διαθέτει ο Δήμος,
- Άρση εμποδίων στο οδικό δίκτυο αρμοδιότητάς του, για τη διευκόλυνση της κίνησης των οχημάτων των σωστικών συνεργείων προς και από την πληγείσα περιοχή, τις νοσοκομειακές μονάδες, κλπ.,
- 'Ελεγχο του δικτύου παροχής πόσιμου νερού (υδραγωγείο, δίκτυο διανομής, κλπ) από τους αρμόδιους φορείς ύδρευσης του Δήμου (Δ.Ε.Υ.Α.) και τη λήψη μέτρων για τη διασφάλιση της ποιότητας του πόσιμου νερού,
- Λήψη απόφασης για την οργανωμένη απομάκρυνση πολιτών όταν η εξελισσόμενη ή επικείμενη καταστροφή περιορίζεται στα όρια του Δήμου, σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο Μέρος ΧΙ του παρόντος,
- Άμεση συγκρότηση συνεργείων από υπαλλήλους του Δήμου (Τεχνικές Υπηρεσίες, κλπ.) προκειμένου να μεταβούν και να προβούν εντός της πληγείσας περιοχής σε άμεσο οπτικό έλεγχο υποδομών και τεχνικών έργων αρμοδιότητάς τους για τη διαπίστωση ζημιών που προκλήθηκαν από πλημμύρες ή άλλα επαγόμενα των πλημμυρών φαινόμενα (κατολισθήσεις, κλπ) και εκτίμηση του δυναμικού και των μέσων που απαιτούνται για την άμεση αποκατάσταση της λειτουργίας τους,
- Διασφάλιση λειτουργίας των υπηρεσιών του Δήμου μετά την εκδήλωση των πλημμυρικών φαινομένων και την εξασφάλιση της επικοινωνίας με τους λοιπούς επιχειρησιακά εμπλεκόμενους φορείς,
- Ενημέρωση του κοινού για δράσεις πολιτικής προστασίας που έχουν δρομολογηθεί σε επίπεδο Δήμου και τη λήψη μέτρων αυτοπροστασίας από κινδύνους που προέρχονται από έντονα καιρικά φαινόμενα (βροχοπτώσεις, καταιγίδες, κλπ.) και πλημμυρικά ή άλλα επαγόμενα φαινόμενα (κατολισθήσεις, κλπ)
- Γνωστοποίηση μέσω ανακοινώσεων ή δελτίων τύπου στα τοπικά μέσα ενημέρωσης και μέσα κοινωνικής δικτύωσης, για τη λειτουργία τηλεφωνικής γραμμής στην οποία μπορούν να απευθύνονται οι πολίτες α) που οι ιδιοκτησίες τους έχουν πληγεί και χρειάζονται άμεση προσωρινή φιλοξενία ή β) για άμεση συνδρομή συνεργείων του Δήμου για την άρση εμποδίων πρόσβασης στις ιδιοκτησίες τους, την απομάκρυνση φερτών υλικών για την διευκόλυνση απορροής πλημμυρικών υδάτων, κλπ.
- Ενημέρωση του Γενικού Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας για την εκδήλωση καταστροφικών φαινομένων, καθώς και για τις επιπτώσεις τους εντός των διοικητικών ορίων του Δήμου
- Ενημέρωση του Περιφερειάρχη και του αρμόδιου Αντιπεριφερειάρχη, στο πλαίσιο συντονισμού και ιεράρχησης δράσεων πολιτικής προστασίας σε τοπικό επίπεδο στην αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και τη άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών.
- Σε συνεργασία με την οικεία Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και τον οικείο Περιφερειάρχη, και αν τούτο κρίνεται απαραίτητο, εκδίδει απόφαση διακοπής μαθημάτων, λόγων έκτακτων συνθηκών
- Παροχή βοήθειας στους πληγέντες - προσωρινή φιλοξενία των πολιτών που λόγω καταστροφής η διαμονή στις κατοικίες τους έχει καταστεί αδύνατη,
- Συγκρότηση επιτροπών για την καταγραφή και εκτίμηση ζημιών σε κατοικίες,
- Αποστολή στην Περιφέρεια καταλόγου των αυτοψιών των πληγέντων κτιρίων για την υποβολή αιτήματος οριοθέτησης της πληγείσας περιοχής και χορήγησης στεγαστικής συνδρομής
- Καθαρισμό εντός των πλημμυρισμένων περιοχών των εσχαρών των φρεατίων υδροσυλλογής στις οδούς αρμοδιότητάς τους και καθαρισμός λοιπών αντιπλημμυρικών έργων αρμοδιότητάς τους από φερτά υλικά λόγω των πλημμυρικών υδάτων, προς αποκατάσταση της λειτουργικότητάς τους,
- Αποκατάσταση βατότητας των αποκλεισμένων οδών αρμοδιότητάς τους με την απομάκρυνση φερτών υλικών και πλημμυρικών υδάτων από το οδόστρωμα και αποκατάσταση της οδικής κυκλοφορίας,
- Μεταφορά των ανωτέρω φερτών υλικών στους χώρους που έχουν ήδη προσδιοριστεί για την προσωρινή εναπόθεση φερτών υλικών μετά την εκδήλωση πλημμυρικών φαινομένων και τη δρομολόγηση δράσεων προσωρινής αποθήκευσης, μεταφόρτωσης, ανάκτησης και διάθεσής τους, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία διαχείρισης μη επικίνδυνων στερεών αποβλήτων.
- 'Ελεγχο καλής λειτουργίας των αντιπλημμυρικών έργων αρμοδιότητας συντήρησης του Δήμου, • την αποκατάσταση βλαβών στο δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης.
- Υποβολή αιτήματος για κήρυξη των πληγέντων περιοχών από πλημμυρικά φαινόμενα του Δήμου (Τοπικές Κοινότητας, Δημοτικά Διαμερίσματα) σε Κατάσταση Έκτακτης Ανάγκης Πολιτικής Προστασίας, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της ΓΓΠΠ
- Υποβολή αιτήματος προς τον Γενικό Γραμματέα Πολιτικής Προστασίας για την ενεργοποίηση του Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ της Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (E.A.Γ.Μ.Ε.) και της ΓΓΠΠ, σε περιπτώσεις συντελεσθέντος ή εν εξελίξει καταστροφικού φαινομένου γεωλογικής αιτιολογίας (κατολισθήσεις, εδαφικές υποχωρήσεις, καθιζήσεις),
- Για την αμεσότερη καταγραφή των ζημιών στους πολίτες δύνανται να δημοσιοποιούν άμεσα μετά την καταστροφή έναν τηλεφωνικό αριθμό στον οποίο οι πολίτες θα μπορούν να απευθύνονται για να γνωστοποιήσουν στις αρμόδιες υπηρεσίες του Δήμου τις ζημιές που έχουν υποστεί, καθώς και να λάβουν πληροφορίες σχετικές με τις διαδικασίες, τα δικαιολογητικά κλπ. που χρειάζονται ώστε να λάβουν οικονομική ενίσχυση
- Προς υποβοήθηση του έργου τους, οι Δήμοι, δύναται να συγκαλούν τα Συντονιστικά Τοπικά Όργανα (Σ.Τ.Ο.) με σκοπό τον καλύτερο συντονισμό των φορέων που εμπλέκονται σε επίπεδο Δήμου σε δράσεις πολιτικής προστασίας για την αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών και την άμεση/βραχεία διαχείριση των συνεπειών
- Να ενεργοποιούν εθελοντικές οργανώσεις πολιτικής προστασίας που δραστηριοποιούνται στο Δήμο για υποστηρικτικές δράσεις στο έργο του Δήμου
- Σε περιπτώσεις όπου από τα πλημμυρικά φαινόμενα πλήττονται εκτάσεις με εγγειοβελτιωτικά έργα ενός των ορίων ευθύνης των Δήμων, στα ανωτέρω ΣΤΟ είναι σκόπιμο να κληθούν να συμμετάσχουν και εκπρόσωποι των αρμόδιων για την λειτουργία και συντήρησή τους Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (ΟΕΒ), προκειμένου να ενημερώσουν σχετικά με την καλή λειτουργία των εγγειοβελτιωτικών έργων αρμοδιότητάς τους (αποστράγγιση του πλεονάζοντος αρδευτικού (επιφανειακού και εδαφικού) νερού, η παροχέτευση πλημμυρικών ροών, αποκατάσταση βλαβών στο αγροτικό οδικό δίκτυο αρμοδιότητάς τους,